پلی آمید، گروهی از پلیمرهای مهندسی محسوب میشود که از واحدهای تکرارشونده آمیدی ساخته شده است. این ماده پلیمری، بهدلیل خواص مکانیکی عالی، در صنایع مختلف کاربرد گستردهای دارد. یکی از شناختهشدهترین انواع پلی آمید، نایلون است. با این حال، نایلون از نظر ترکیب شیمیایی و ویژگیهای عملکردی، تفاوتهایی با سایر پلیآمیدها دارد. در این مقاله از بازرگ، پاسخ میدهیم که تفاوت پلی آمید و نایلون چیست و چرا باید آنها را بدانید.
آیا پلی آمید همان نایلون است؟
خیر؛ تمام نایلونها در دسته پلیآمیدها قرار میگیرند، اما همه پلیآمیدها نایلون نیستند. نایلون نوع خاصی از پلی آمید مصنوعی است که ساختار مولکولی منظمتری دارد. همچنین، نایلون بهدلیل کاربرد در صنایع مهمی مثل نساجی بسیار محبوب شده است.
بهطور کلی، پلیآمیدها تنوع بیشتری دارند و بعضی از آنها ویژگیهای متفاوتی نسبت به نایلون نشان میدهند؛ از جمله مقاومت شیمیایی یا تحمل دمایی متفاوت. اگر هدفتان تهیه پلی آمید مخصوصاً خرید پلی امید 6 برای پروژههای صنعتی است، درباره آن بیشتر تحقیق کنید.
نایلون از چه نوعی از پلی آمید است؟
نایلون، در دستهبندی پلیآمیدهای مصنوعی قرار میگیرد. این پلیمر مصنوعی، از «واکنش پلیمریزاسیون» بین دیآمین و دیاسید یا از طریق باز شدن لاکتام ساخته میشود. رایجترین انواع نایلون، نایلون 6 و نایلون 6,6 هستند که به دلیل مقاومت کششی بالا و دوام عالی، کاربرد دارند.
۷ ویژگی نایلون به عنوان یک پلی آمید:
-
انعطافپذیری خوب
-
قابلیت جذب رطوبت
-
استحکام کششی بالا
-
سهولت در قالبگیری
-
مقاومت شیمیایی مناسب
-
مقاومت بالا در برابر سایش
-
طول عمر زیاد در شرایط سخت
مزایای پلی آمید در مقایسه با سایر پلیمرها
رقابت شدیدی بین پلی آمید و محصولات پلیمر مثل پلیپروپیلن (PP)، پلیاتیلن (PE)، پلیاستال (POM) و پلیکربنات (PC) وجود دارد. در دنیای پلیمرها، هر کدام از این مواد ویژگیهای خاص خودشان را دارند. مثلاً پلیپروپیلن سبکتر است؛ پلیکربنات از شفافیت بیشتری برخوردار شده و پلیاستال روانکاری ذاتی دارد. اما پلیآمید با ترکیبی از استحکام، مقاومت در برابر سایش و خواص حرارتی بهتر، جایگاه ویژهای پیدا کرده است.
در جدول زیر، مقایسهای از مزایای پلی آمید را با ۴ پلیمر مشابه آن در بازار مشاهده میکنید:
مهمترین ویژگیها |
پلی آمید (PA) |
پلیپروپیلن (PP) |
پلیاتیلن (PE) |
پلیاستال (POM) |
پلیکربنات (PC) |
استحکام کششی |
بسیار بالا |
متوسط |
متوسط |
بالا |
بالا |
مقاومت در برابر سایش |
عالی |
متوسط |
پایین |
عالی |
خوب |
مقاومت حرارتی |
بسیار خوب |
محدود |
پایین |
خوب |
عالی |
مقاومت شیمیایی |
خوب |
عالی |
عالی |
خوب |
متوسط |
وزن مخصوص |
متوسط |
کم |
کم |
متوسط |
زیاد |
فرآیندپذیری |
عالی |
بسیار عالی |
بسیار عالی |
خوب |
خوب |
قیمت |
متوسط تا بالا |
پایین |
پایین |
متوسط |
بالا |
آشنایی با کاربردهای پلی آمید در صنایع مختلف
پلی آمید بهدلیل ترکیب دوام، انعطافپذیری و مقاومت شیمیایی، جایگاه ویژهای در صنایع مختلف کشور دارد. این پلیمر با توجه به خواص منحصربهفرد خود، جایگزین مناسبی برای فلزات و بعضی از پلاستیکهای متفرقه شده است. از خودروسازی تا صنایع نساجی، ماده پلی آمید کاربردهای مفید و گستردهای دارد.
اگر به فکر توسعه پروژههای صنعتی یا تولید محصولات مقاوم هستید، با مهمترین کاربردهای پلی آمید آشنا شوید:
-
تولید قطعات خودرویی
-
کاربرد در تجهیزات پزشکی
-
استفاده در صنعت بستهبندی
-
تولید قطعات الکتریکی و الکترونیکی
-
ساخت تجهیزات صنعتی و مهندسی
-
ساخت الیاف نساجی و لباسهای ورزشی
-
تولید چرخدندهها و قطعات مکانیکی سبک
-
استفاده در صنعت مبلمان و دکوراسیون داخلی
نگاهی به ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی پلی آمید
پلی آمید، ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی منحصربهفردی دارد که آن را به یکی از انتخابهای برتر در صنایع تبدیل کردهاند. بعضی از این ویژگیها شامل استحکام کششی بالا، پایداری حرارتی مناسب، مقاومت در برابر مواد شیمیایی و جذب رطوبت بالا هستند. با درک این ویژگیها، انتخاب دقیق و هوشمندانهای برای پروژههایتان خواهید داشت.
در جدول زیر، به مهمترین ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی پلی آمید اشاره کردهایم:
نوع ویژگی فیزیکی یا شیمیایی |
مشخصات |
استحکام کششی |
بسیار بالا (۵۰ تا ۱۰۰ مگاپاسکال) |
مقاومت سایشی |
بسیار بالا |
جذب رطوبت |
نسبتاً بالا (۲٪ تا ۸٪) |
چگالی |
حدود ۱.۱۳ تا ۱.۱۵ گرم بر سانتیمتر مکعب |
مقاومت حرارتی |
دمای کارکرد تا حدود ۱۲۰ درجه سانتیگراد (بسته به نوع پلی آمید) |
پایداری در برابر مواد شیمیایی |
قابل قبول؛ اما حساس به اسیدهای قوی |
مقاومت الکتریکی |
عالی (در شرایط خشک) |
سختی (مقیاس شور D) |
نزدیک به ۷۵ تا ۸۵ |
چرا پلی آمید یکی از پرکاربردترین پلیمرها در صنعت است؟
پلی آمید، علاوهبر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی قابل توجه، در برابر عوامل محیطی هم دوام بالایی دارد. همین خصوصیات باعث شدهاند که پلی آمید در پروژههای مختلف صنعتی، مهندسی و حتی مصرفی کاربرد داشته باشد. اگر به دنبال مادهای همهفنحریف و اقتصادی هستید، پلی آمید یکی از بهترین گزینههاست.
برای درک بهتر این موضوع، با 4 کاربرد مهم آن در صنایع آشنا شوید:
۱. استحکام کششی و دوام بالا
یکی از اصلیترین دلایل محبوبیت پلی آمید، استحکام کششی بالای آن است. پلی آمید میتواند وزن و فشار زیادی را تحمل کند؛ آن هم بدون اینکه ترک بخورد یا بشکند. بهخاطر همین مقاومت بالا، پلی آمید در صنایع خودروسازی، لوازم خانگی و تجهیزات صنعتی، جایگزین بسیاری از فلزات سنگین شده است.
از طرفی، دوام بالای آن باعث میشود که قطعات ساختهشده با پلی آمید، عمر طولانیتری داشته باشند. در نتیجه، نیاز به تعویض یا تعمیر در آینده به حداقل میرسد.
۲. مقاومت عالی در برابر سایش و خستگی
پلی آمید، مقاومت فوقالعادهای در برابر سایش و خستگیِ مکانیکی دارد. این ویژگی باعث شده است که برای ساخت چرخدندهها، یاتاقانها و قطعات متحرک گزینه مناسبی باشد. قطعات ساختهشده از پلی آمید، حتی پس از استفاده طولانی در شرایط سخت، شکل و کارایی اولیه خود را حفظ میکنند. به همین دلیل، بسیاری از مهندسان برای افزایش طول عمر دستگاههایشان به پلی آمید اعتماد دارند.
۳. انعطافپذیری بالا و قالبپذیری آسان
یکی دیگر از مزایای کلیدی پلی آمید، انعطافپذیری قابل توجه آن در «فرایند تولید» است. این ماده به راحتی در قالبهای صنعتی شکل میگیرد و امکان طراحی قطعات پیچیده و دقیق را فراهم میکند. چه در تولید انبوه قطعات کوچک و چه ساخت قطعات بزرگ صنعتی، پلی آمید باعث بازدهی بیشتر و هزینه کمتر میشود.
۴. مقاومت شیمیایی مناسب
پلی آمید در برابر بسیاری از مواد شیمیایی، روغنها و حلالهای قوی، مقاومت بسیار بالایی دارد. این ویژگی باعث شده است که در صنایع نفت، گاز، غذایی و پزشکی هم به کار گرفته شود. با انتخاب پلی آمید، میتوان مطمئن شد که قطعات صنعتی در برابر خوردگی شیمیایی و فرسایش محیطی مقاوم میمانند.
جمعبندی نهایی از تفاوت پلی آمید و نایلون
پلی آمید و نایلون هر دو اعضای یک خانواده بزرگ از پلیمرهای قوی و مقاوم هستند؛ اما هر کدام ویژگیهای خاص و مهمی دارند که نوع کاربردشان را در صنعت تعیین میکنند. مهم نیست که به دنبال ساخت قطعات صنعتی هستید یا نیاز به الیافی مقاوم برای منسوجات دارید؛ کافی است که تفاوتهای جزئی اما تأثیرگذار این دو ماده را خیلی خوب درک کنید. در مجموع، اگر نوع پروژه و نیازهای آن را بدانید، بین پلی آمید یا نایلون بهترین گزینه را در نظر میگیرید.